Jekk imorru lura madwar 5000 sena ilu, in-naha tal-Marsa u Rahal Gdid, kien kollu eghlieqi u eghrien li fihom kienu jghixu nies imlibsa il-gild. Dawn kienu jhaffru il-blat bi blat iehor b`sahhtu migjub minn Sqallija. Dawn in-nies huma l-istess nies li tawna l-aqwa monument li nsibu fi gziritna, l-Ipogew jew ahjar kif l-aktar maghruf , L-Hypogeum.

L-Ipogew ta Halsaflieni kien tempju li thaffer fil-blat, taht l-art, kwazi 4500 sena ilu , u jixbah hafna lil tempji ohra ta` wicc l-art bhalma huma ta` Hal Tarxien u f` Hagar Qim. Il-blat ta dan it-tempju uniku u mhaffer kollu bl-idejn. Dan it-tempju u fond ta 13-il metru u hu maqsum f`kmamar fi tlett livelli. L-isbah kamra u l-isbah parti ta dan l-ipogew hi l-kamra tan-nofs , li qiesha wieqfa fuq kolonni, izda l-aktar interessanti hu l-oraklu. Din hi toqba fil-hajt imnejn il-qassis kien jaghti l-pariri lil dawk li kienu jigu jistaqsuh ghal xi parir jew problema li kien ikollom. Il-lehen tar-ragel (mhux tal-mara) kien jidwi mal-maqdes kollu. F`din l-istess kamra insibu ukoll hafna thaziz , mas-saqaf ghat-tond li jfissru s-sigra tal-hajja.

Pjanta ta kif hu mqassam l-ipogew ta Halsaflieni